Zoals bekend zijn wij een blogreeks gestart voor financiële instellingen en onze ervaringen in de praktijk. In een een aantal eerdere blogs is geschreven over spoofing en de vergoeding die uit hoofde van het Coulancekader kan dan wel moet worden toegekend. Mijn collega Ati had het laatst over datingfraude. Hetgeen deze vormen van fraude allemaal met elkaar gemeen hebben, is dat bij transacties (veelal) sprake is van ‘toegestane betalingstransacties’. In dergelijke gevallen draait de klant (meestal) op voor de schade. Ik vertel jullie meer in dit blog.
Toegestane betalingstransacties
In artikel 7:522 lid 1 BW is opgenomen dat betaaldienstverleners betalingstransacties slechts uitvoeren met instemming van de klant. Er is alleen sprake van instemming tussen de klant en zijn bank, als is gehandeld conform de overeengekomen vorm en procedure.
Meestal is die vorm en procedure eenvoudig en hebben we er allemaal wel eens mee te maken gehad. Je boekt een bedrag over via de app van jouw bank, en je verifieert dit middels een vingerscan of via FaceID. Daarnaast is het ook mogelijk dat “ouderwets” met de bankpas en scanner een code wordt verkregen, die moet worden ingevoerd in de app en dan wordt de transactie pas uitgevoerd. Er is dan sprake van een toegestane betalingstransactie.
Wat is het probleem in de praktijk?
Het is in veel gevallen echter lastig om een correct onderscheid te maken tussen een ‘toegestane betalingstransactie’ of een ‘niet-toegestane betalingstransactie’.
Hierbij kan gedacht worden aan de gevallen dat klanten door de fraudeurs worden bewogen om AnyDesk te downloaden (waarna de klant transacties zelf heeft goedgekeurd) of een QR-code moeten scannen. In dergelijke gevallen wilden de klanten deze transactie eigenlijk niet uitvoeren. Wel heeft de klant de vorm en procedure van de bank correct gevolgd.
Wij menen dat in dergelijke gevallen toch sprake is van een toegestane betalingstransactie. Schade wordt dan in beginsel niet vergoed. Hierbij is het relevant dat als de klant heeft gehandeld conform de vorm en procedure van de bank, dat sprake is van een ‘toegestane betalingstransactie’, aldus artikel 7:522 lid 2 BW. Echter, ook hier kunnen rechtbanken, hoven en/of alternatieve geschillenbeslechters (zoals KiFiD) anders oordelen, zo is ons gebleken.
Vergoeding schade toegestane betalingstransacties
Een vergoeding uit hoofde van toegestane betalingstransacties is in beginsel mogelijk als de bank haar zorgplicht heeft geschonden jegens de klant. Hiervoor geldt het volgende.
De bank is in beginsel verplicht om toegestane betalingstransacties te verrichten. Deze verplichting is logisch, omdat dit een goed werkend betalingsverkeer bevorderd.
Op de bank rust geen algehele monitoringsverplichting. De uitzondering hierop is als de bank zich daadwerkelijk ervan bewust was dat sprake was van ongebruikelijk betalingsverkeer. In de praktijk is van deze uitzondering in de regel nagenoeg geen sprake. Banken zullen namelijk – in de regel – niet toestaan dat dergelijke transacties plaatsvinden.
In de praktijk zien wij echter dat klanten van de bank om voornoemde reden ervoor kiezen om te betogen dat sprake is van niet-toegestane betalingstransacties. Uit onze praktijkervaring volgt dat in sommige gevallen (te) veel van de bank wordt gevraagd om aan te tonen dat wel sprake is van een toegestane betalingstransactie. Hierbij is het extra belangrijk om strategisch het dossier goed op te bouwen.
Heb je vragen over wat te doen als financiële instelling bij fraude?
Bij Law&Pepper verzorgen wij regelmatig cursussen. Zo ook over fraude bij financiële instellingen en de zorgplicht van banken. Daarbij vinden wij het vanzelfsprekend dat de inhoud van onze presentatie op jouw organisatie is afgestemd. Benieuwd wat wij voor jouw organisatie kunnen betekenen? Neem dan vrijblijvend contact op met Philippe Jansen.
